Nghệ thuật gấp giấy Origami

Nghệ thuật gấp giấy hay xếp giấy Origami (折り紙, おりがみ) có nguồn gốc từ Nhật Bản. Chữ Origami trong tiếng Nhật được ghép từ hai chữ đó là: ori là gấp hay xếp và kami là giấy. Origami chỉ được dùng từ 1880, trước đó, người ta gọi là orikata. Người Nhật xem đây như là một nét văn hóa truyền thống hơn là một môn nghệ thuật.

Nghệ thuật gấp giấy Origami sử dụng những cách gấp đơn giản để biến những miếng giấy hình chữ nhật hay hình vuông, thành những hình phức tạp mà không cắt dán trong quá trình gập.

Loại giấy được sử dụng trong nghệ thuật Origami

Những người chơi Origami chỉ cần một tờ giấy có thể gấp được là đủ điều kiện để bắt tay vào việc tạo mẫu vật. Tuy nhiên, loại giấy được nhiều người ưa dùng là giấy kami, được sản xuất chuyên dùng cho môn nghệ thuật này.

Đặc điểm của loại giấy này là: mỏng, dai, dễ gấp và đặc biệt là dù có bị gấp đi gấp lại nhiều lần thì loại giấy này vẫn giữ được độ bền và dai. Giấy kami có một mặt trắng và một mặt in hình họa tiết. Kích cỡ gồm nhiều loại, loại phổ biến nhất có diện tích khoảng 15,2 cm2.

Nguyên tắc chung của Origami

Nét đặc biệt của nghệ thuật Origami là ở chỗ người gấp chỉ sử dụng duy nhất một tờ giấý, mà không hề sử dụng thêm keo hay hồ dán. Điều này đồng nghĩa với việc, mỗi người gấp phải thật sự khéo léo và tỉ mẩn. Họ có thể sáng tạo ra nhiều cách gấp để tạo nên nhiều mẫu vật đa dạng.

Hầu hết các mẫu gấp phức tạp đều dựa trên những mẫu cơ bản sau đó được sáng tạo thêm. Bốn mẫu cơ bản trong gấp giấy gồm có: gấp diều, gấp cá, gấp chim và gấp ếch. Gấp động vật và hình khối đa diện là lựa chọn phổ biến của rất nhiều người để rồi từ đó thiên biến vạn hóa ra rất nhiều hình mẫu. Dựa trên những bản hướng dẫn chi tiết mà mỗi người lại có thể thay đổi cách gấp theo sở thích của riêng mình.

Quy tắc Thuần khiết (Pureland)

Khi gấp một mẫu vật, bạn chỉ được chọn đúng một loại Origami. Người chơi không được phép kết hợp các loại Origami khác nhau khi gấp một mẫu vật. Vi phạm quy tắc này tức là chúng ta đã bước ra ngoài ranh giới nghệ thuật xếp giấy Origami.

Một số mẫu Origami

Một trong số những mẫu Origami được nhiều người biết đến nhất là hình con hạc. Con hạc là điềm tốt lành trong quan niệm của người Nhật. Truyền thuyết kể rằng ai gấp được 1000 con hạc giấy có thể biến điều ước thành thật.

Mẫu origami có thể đơn giản như chiếc thuyền hay máy bay giấy chúng ta thường gấp, nhưng cũng có mẫu cực kì phức tạp như hình rồng, phượng, tháp Eiffel... Những mẫu origami phức tạp có thể dùng lá kim loại mỏng thay vì giấy thường để có thể giảm độ dày của mẫu gập.

Origami ghép (Modular Origami) là loại Origami truyền thống

Một mẫu vật lớn sẽ được gấp thành nhiều bản giống nhau sau đó các bản này được ghép lại thành một mẫu vật lớn có cấu tạo phức tạp hơn. Ở loại Origami này, người gấp giấy không phải tuân thủ quy tắc chỉ được sử dụng duy nhất một tờ giấy. Tuy nhiên, họ phải tuân thủ một quy tắc quan trọng khác, đó là không được sử dụng hồ dán hay băng keo. Thay vào đó, họ được phép sử dụng một vết cắt để ghép các mẫu vật nhỏ lại thành khối.

Origami cử động (Action Origami)

Tạo ra các mẫu vật có thể cử động được dưới sự điều khiển của con người.

Một số ví dụ như: con chim có thể vỗ cánh, con ếch có thể bật về phía trước hay pháo giấy cũng là một ví dụ khá phổ biến